We zijn het niet altijd met elkaar eens. Als het gaat over Israël en Palestina, migratie, seksualiteit of andere onderwerpen kunnen discussies flink uit de hand lopen. Misschien heb jij wel een hele sterke mening over een onderwerp en kan jij ook erg boos worden als iemand die mening niet deelt. In dit thema gaan we het hebben over polarisatie. Wat is polarisatie en hoe ga je er mee om?

Wat is polarisatie?

Polarisatie betekent dat twee (groepen) mensen zich steeds meer tegen elkaar gaan af zetten en de verschillen tussen de groepen steeds groter worden. Bij polarisatie denken mensen heel erg in 'wij' tegen 'zij'. De boosheid die de groepen voor elkaar hebben wordt alleen maar groter en de groepen proberen het niet samen op te lossen, maar willen vooral zelf gelijk krijgen.

In het klein zie je dit vaak bij fans van voetbalclubs. Fans van Ajax en fans van Feyenoord kunnen elkaar niet uitstaan. Tegenwoordig zie je het heel duidelijk bij mensen die zichzelf pro-Palestina noemen, of mensen die Israël steunen.

Hoe ontstaat polarisatie?

Als je het gevoel hebt dat je bij zo'n groep zit, is het fijn om met mensen te praten die ook het gevoel hebben dat ze daar bij horen. Jullie kunnen het dan samen hebben over jullie mening. Vaak hebben de mensen in jouw buurt wel een beetje dezelfde mening als jij. Daardoor kan je het gevoel hebben dat iedereen die mening heeft. Je kent tenslotte niemand die iets anders denkt.

Op sociale media heb je vaak te maken met een sterk algoritme. Als jij bijvoorbeeld een feministisch filmpje liket, krijg je vaker feministische video's te zien. Maar als je een video liket van iemand die meer bezig is met de traditionele rollen van mannen en vrouwen, zul je dat vaker te zien krijgen.

We denken dat we allemaal hetzelfde te zien krijgen, maar in werkelijkheid blijven we allemaal hangen in onze eigen bubbel. Mensen worden alleen maar bozer op elkaar en gaan elkaar soms haten.

Polarisatie herkennen

Zit jij ook in een bubbel? Waarschijnlijk wel. Denk er maar eens over na. Waar woon je? Als je in een grote stad komt, kijk je misschien wel anders naar het stikstofprobleem dan wanneer je op het platteland woont. En uit welke familie kom je? Als jouw familie Joods is zul je misschien wel anders denken over de oorlog in de Gazastrook dan wanneer je familie Moslim is. Het kan goed zijn om er over na te denken waarom jij een bepaalde mening hebt, en waarom anderen een andere mening zullen hebben. Misschien herken je wel dat je in een bubbel zit.

Of misschien herken je wel dat jij ook in 'wij' en 'zij' termen denkt. “'Wij' willen het beste voor dit land terwijl 'zij' alleen maar aan zichzelf denken”. Of ben jij misschien ruzie aan het maken met vreemde mensen op internet? Als dat zo is, word jij misschien ook wel geraakt door polarisatie.

Hoe doorbreek je polarisatie?

Door polarisatie gaan mensen elkaar haten en in heftige gevallen plegen mensen soms zelfs geweld tegen elkaar. Mensen proberen elkaar niet meer te begrijpen. Op die manier kom je nergens. Je kunt beter kijken of je er samen uit kunt komen of elkaar op zijn minst kunt begrijpen. Wat kan je doen om je eigen bubbel te doorbreken?

1. Probeer meer naar andere meningen te luisteren. Als iemand praat of zijn mening verkondigt, denk dan niet na over welk argument jij hier tegen weet, maar vraag waarom deze persoon tot deze mening is gekomen. “Heb je daar zelf ervaring mee?” of “Waar heb je dat gehoord?” zouden goede vragen kunnen zijn waardoor je iemand beter begrijpt. Via de app bubbel chat kun je anoniem met iemand praten over jullie verschillende meningen. Belangrijk: blijf in dit gesprek altijd netjes en blijf altijd anoniem.

2. Probeer uit je bubbel te komen op sociale media. Je kunt de filmpjes of foto's overslaan die over gevoelige onderwerpen gaan. Hierdoor zul je minder diep in je eigen bubbel worden gezogen.

3. Google eens precies het tegenovergestelde van je eigen mening. Je hoeft je eigen mening niet te veranderen, maar misschien pas je jouw mening nog een beetje aan of begrijp je beter waar andere mensen hun mening vandaan halen.

4. Heb je iemand leren kennen met een hele andere mening dan jij? Focus je dan niet op jullie verschillen, maar op jullie overeenkomsten. Houden jullie beide van dezelfde sport? Of hebben jullie misschien wel dezelfde favoriete film? Je mag met iemand van mening verschillen en elkaar alsnog aardig vinden en respect voor elkaar hebben.

Luisteren naar andermans mening betekent niet dat je eigen mening zwak is. Soms wordt je eigen mening juist sterker door goed naar een ander te luisteren. Je blik vergroten kan ook je wijsheid vergroten. Schaam je dus niet als je over je eigen mening gaat twijfelen.

En dan nog even dit…

De problemen in de wereld zijn op dit moment veel groter dan wij zijn. Het leed en verdriet van anderen is door sociale media en het internet beter zichtbaar dan het ooit was. Dat is moeilijk om te zien. Je kunt zo weinig doen om te helpen en je kunt het niet oplossen. Opkomen voor anderen door te demonstreren of kwaad te worden op partijen die het niet met jou eens zijn kan daarin als een uitkomst voelen. Als jouw manier om een steentje bij te dragen.

Het is mooi en moedig van je dat je er wilt zijn voor mensen die het zwaar hebben. Als je iets wilt doen, zijn er organisaties waar je kunt doneren of petities die je kunt tekenen. Zij doen het werk dan voor jou. Maar onthoud dat je nog jong bent en dat jij de wereld niet hoeft te dragen. Probeer ook te genieten van je eigen leven en je te focussen op wat voor jou belangrijk is. Zorg goed voor jezelf.

Meer info

• Heb je door een verschil in mening wel eens het idee om iemand pijn te doen of geweld te plegen? Die gevoelens zijn heftig. Neem dan contact op met je huisarts, schoolpsycholoog, jongerenwerker of een volwassenen die je vertrouwt.
• Wil je praten over dat waar jij je druk over maakt, dan kun je bellen met de Kindertelefoon als je jonger bent dan 18 jaar. Ben je ouder? Dan kan je bellen met Allesoké.
• Misschien zorgt polarisatie wel voor ruzie met je ouders of met je vrienden. Misschien dat het thema over ruzie je dan kan helpen.
• Op het forum mag je natuurlijk ook altijd je zorgen delen of je gedachten uiten. En als je goede tips hebt om met polarisatie om te gaan, mag je die natuurlijk ook altijd met ons delen!