Een deadline, een proefwerk en een mondeling, en dat allemaal in dezelfde week. En ze moeten ook nog eens allemaal meteen goed gaan. Je vrienden lijkt het makkelijk af te gaan, je docent verwacht een voldoende en je ouders zouden teleurgesteld zijn als het niet lukt. En jij? Jij ligt wakker van de stress. Herken jij jezelf hierin? Dan heb jij misschien wel last van prestatiedruk. In dat geval is dit thema voor jou. We leggen je uit wat prestatiedruk is en hoe je er mee om kan gaan.

Wat is prestatiedruk?

Prestatiedruk is de druk die mensen voelen, om goed te presteren. Je voelt dan bijvoorbeeld veel stress, omdat je niet wilt falen en alles goed wilt doen. Je kan overal prestatiedruk voelen, bijvoorbeeld op school, werk of sport.

Onder jongeren komt prestatiedruk vaak voor. Onder bepaalde leeftijdsgroepen zegt de helft van de meisjes er last van te hebben. Ongeveer 70% van de studenten heeft er last van en meisjes hebben over het algemeen vaker last van prestatiedruk dan jongens.

Na de corona crisis is voor veel scholieren en studenten de druk toegenomen. Bijvoorbeeld omdat je tijdens corona een achterstand hebt opgelopen, en er nu van jou verwacht wordt dat je die zomaar inhaalt.

Gevolgen van prestatiedruk

Prestatiedruk is erg heftig. Last hebben van stress en het gevoel dat je het niet goed genoeg doet kan heel zwaar zijn.

Een lange tijd last hebben van stress is niet alleen vervelend, maar kan op de lange termijn ook zorgen voor vermoeidheid of depressieve klachten. het is daarom belangrijk dat je prestatiedruk en stress niet te veel ziet als iets 'normaals'.

Waar komt prestatiedruk vandaan?

Prestatiedruk komt door verwachtingen. Jij wilt voldoen aan die verwachtingen, en dat levert druk en stress op. Die verwachtingen kunnen komen van:

• Jezelf
• Je ouders
• Je vrienden
• Leraren of coaches
• Je omgeving
• School en studie
• Je werk, baas en collega's
• of gewoon alles bij elkaar!

Al die verwachtingen kunnen je te veel worden.

Je kan ook prestatiedruk voelen, omdat anderen het perfecte leven lijken te hebben. Anderen gaat alles makkelijk af en ze lijken ook genoeg tijd over te houden. Het lijkt wel alsof alles goed moet gaan, dat 'normaal' of 'ietsje minder' niet goed genoeg meer is. Onthoud dat dat niet zo is. Een omweg of een pauze nemen is heel normaal.

Hoe moet je omgaan met prestatiedruk?

Er zijn een paar dingen die je kan doen om de druk die je voelt te verminderen:

• Bedenk wat jij wilt. Je hoeft niet aan ieders verwachtingen te voldoen. Bedenk wat je graag wilt, maar laat dat geen verplichting zijn.
• Praat er over met anderen. Misschien herkennen je vrienden het probleem en kunnen jullie elkaar op die manier helpen.
• Vertel de persoon van wie jij druk ervaart, hoe je je voelt. Je ouders of docenten zullen misschien helemaal niet door hebben wat hun verwachting met je doet.
• Stop met jezelf te vergelijken met anderen. Je hoeft geen even hoge cijfers te halen, even goed in sport te zijn en evenveel leuke dingen te doen als anderen.
• Focus op jezelf en probeer jezelf niet te vergelijken.
• Stel haalbare doelen voor jezelf. Wees realistisch in wat wel en niet kan.
• Onthoud dat je het recht hebt om te falen, en dat het bij het leven hoort dat dingen niet in een keer goed gaan.
• Ga bewegen. Van lekker sporten komen je hersenen tot rust. je hoeft niet meteen een marathon te rennen natuurlijk, maar een rondje wandelen werkt al heel goed.
• Blijf je stress en druk ervaren? Dan zit er misschien meer achter. Praat er in dat geval over met je huisarts, een psycholoog op school of een jongerenwerker.

In het filmpje hieronder wordt nog een keer uitgelegd waarom bewegen en lopen goed is tegen stress.

Koningin Maxima

Zelfs onze koningin Maxima begrijpt dat het niet altijd goed kan gaan. Ze heeft daarom een brief in het AD geschreven aan alle Nederlandse jongeren. In de brief vertelt ze jongeren dat ze niet de enige zijn met een mentaal probleem en vraagt ze jongeren om over hun problemen te praten.

Meer info

• Tips over omgaan met stress vind je op NJI.nl.
• Praten over prestatiedruk en stress kan bij de Kindertelefoon (tot 18 jaar), AllesOké? (18-25 jaar) en bij @ease.