Iedereen kan het gevoel krijgen dat het allemaal even te veel wordt. Zeker in deze coronatijd. Als je dan niet oplet, loop je het risico op oververmoeidheid (of burn-out). Het is daarom belangrijk om te weten wat de overprikkeling veroorzaakt en wat je kan doen om jezelf tegen overprikkeling te beschermen.
Overprikkeling (ook wel: overspannenheid) is absoluut geen aanstellerij. Sterker nog, eigenlijk is het in deze drukke wereld een wonder dat we er niet veel vaker even bij moeten gaan liggen om alles te verwerken.
De informatie die je binnenkrijgt via je zintuigen noemen we prikkels. Zo krijg je tijdens het zien, proeven, ruiken, horen en voelen allemaal prikkels binnen.
Wat is overprikkeling?
Normaal gesproken zorgen de hersenen ervoor dat niet alle prikkels even goed tot je doordringen. De informatie wordt gefilterd voordat het door je hersenen wordt verwerkt. Maar als je oververmoeid bent, dan kan het zijn dat je 'filter' niet goed werkt. Er dringen dan veel meer prikkels tot je door dan normaal. Als er meer prikkels om je aandacht vragen dan je hersenen kunnen verwerken, dan geeft dat een druk en vermoeiend gevoel. In het filmpje hieronder wordt dit uitgelegd.
De ene persoon is sneller overprikkeld dan de ander. Ook kan het per persoon verschillen waarvoor je gevoelig bent. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld bekaf na een middagje shoppen, een dag naar school of een avond uitgaan. Anderen kunnen niet tegen te veel geluid of worden helemaal gék van potdichte ramen en deuren.
Als je een vorm van ADHD of autisme hebt, dan raak je vaak sneller overprikkeld. Dit komt omdat je hersenen informatie op een andere manier verwerken. Verder kun je ook als je een hersenletsel hebt opgelopen (van bijvoorbeeld een auto-ongeluk) gevoeliger zijn voor prikkels.
Wat zijn de klachten
Overprikkeld raken gaat vaak gepaard met hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust en het overlopen met emoties.
Tips om om te gaan met prikkelgevoeligheid
- Probeer erachter te komen door welke situaties je overprikkeld raakt. Probeer deze te vermijden;
- Geef duidelijk je grenzen aan, ook als je omgeving niet goed snapt waarom jij niet naar dat feestje wilt of niet naar een akelige film wilt kijken;
- Stel niet te hoge eisen aan jezelf;
- Leg je telefoon af en toe even weg. Als je de hele dag versnipperd informatie opneemt, dan zit je constant in een reflexmodus;
- Probeer tussendoor te ontspannen om je 'batterij' op te laden of ga de natuur in;
- Voel je een stemmingswisseling aankomen? Ga dan even apart zitten en probeer bij te komen. Misschien was de situatie waarin je was net iets te veel;
- Praat over je gevoelens met je ouders, een jongerenwerker, mentor of met vrienden;
- Ben je hoogsensitief? Veel HSP-ers hebben baat bij Reiki, mindfullness, meditaite, yoga of homeopathie.
Hulp nodig?
Bedenk of de overprikkeling acuut (korte termijn) of chronisch (lange termijn) is. Zoek bij acute overprikkeling een prikkelarme omgeving op, zoals bijvoorbeeld een bos. Neem de tijd die jij nodig hebt en doe iets waar jij op dat moment behoefte aan hebt.
Bij chronische overprikkeling is er meer dan alleen rust nodig om het op te lossen. Zoek hiervoor professionele hulp. Het handigst is om eerst even langs te gaan bij je huisarts.
Ken je iemand die erg gevoelig voor prikkels is? Toon begrip en probeer je in te leven. Praat erover met die persoon!
Meer informatie
Of ga naar ons forum en deel jouw verhaal!