Waarschijnlijk heb je er al eens eerder over gehoord: stikstof. Het is de laatste tijd vaak in het nieuws gekomen, maar wat is het eigenlijk, wat is het probleem in Nederland en wat zijn de gevolgen?

Wat is stikstof?

Stikstof (N₂) zit overal in de lucht. Zo'n 80 procent van de atmosfeer bestaat uit stikstof. Het is daarnaast een voedingsstof voor plantengroei en wordt daarom gebruikt in meststoffen. Maar de huidige hoeveelheid, die voornamelijk wordt uitgestoten door de landbouw, de industrie en het verkeer, is bijzonder schadelijk voor mensen, dieren en planten.

Wat is er schadelijk aan stikstof?

Stikstof zelf is niet schadelijk. Maar twee stoffen waar stikstof in zit, stikstofoxiden (NOx) en ammoniak, zijn wél schadelijk als er teveel van is. Stikstofoxiden zitten vooral in uitlaatgassen van verkeer en industrie. Ze kunnen voor longproblemen als astma zorgen. Ammoniak laat planten groeien en zit in (kunst) mest. Handig voor het verbouwen van voedsel, maar de natuur kan een overschot niet aan. Planten die het goed doen op ammoniak groeien dan zo hard, dat er te weinig ruimte overblijft voor andere planten. Soorten sterven uit en het landschap wordt eentonig.

Door de ammoniak uit mest die op de bodem neerslaat, verzuurt de grond. Belangrijke mineralen als calcium, kalium en magnesium lossen op en spoelen weg. De balans aan voedingsstoffen in de bodem raakt dus ernstig verstoord. Planten kunnen niet de juist voedingsstoffen opnemen. De effecten zijn bijvoorbeeld goed zichtbaar op de Veluwe. Hier is een groot gebrek aan kalk in de bodem waardoor eiken sterven af. Voor vogels, insecten en slakken is die kalk onmisbaar. Je ziet nu dat de eierschalen van koolmezen te dun zijn en dat mezenkuikens hun pootjes al in het nest breken door gebrek aan kalk voor hun botten. (Bron: Natuurmonumenten)

Wat is het stikstof probleem in Nederland?

De uitstoot van stikstof in Nederland behoort tot de hoogste van de wereld.

Milieuorganisaties vinden dat de regering te weinig doet om de hoeveelheid terug te dringen. Vooral beschermde natuurgebieden hebben hier volgens hen last van. daarom stapten ze naar de rechter. Die gaf de milieuorganisaties gelijk en besloot dat er in sommige natuurgebieden geen stikstof meer bij mag komen.

Gevolgen?

Duizenden bouwprojecten zijn door het besluit van de rechter per direct stilgelegd. Hierdoor konden er bijvoorbeeld geen nieuwe huizen meer worden gebouwd. Om het probleem van dit bouwverbod op te lossen heeft de regering een aantal maatregelen genomen:

• Bij natuurgebieden mogen geen nieuwe stallen voor kippen of koeien gebouwd worden
• De maximumsnelheid op de snelweg gaat omlaag naar 100 km per uur
• Voor boeren komt er een vrijwillige uitkoopregeling om te stoppen met hun bedrijf

Stikstof in ander landen?

Hoe gaan andere landen in Europa om met stikstof en hebben zij ook een stikstof probleem?

Meer lezen:

WNF: helft minder wilde dieren op heide en boerenland door stikstof