Werken op een boerderij, in de supermarkt of in een fabriek klinkt misschien wel interessant, toch? Geld verdienen op je eigen manier is helemaal niet verkeerd. Maar wanneer mag je eigenlijk beginnen met werken en welke soorten werk kun je doen als je net begint? In dit thema vertellen we je welke soorten werk je mag doen op welke leeftijd.

Werken als je 13 of 14 bent

Als je 13 of 14 bent, mag je volgens de wet nog geen bijbaan hebben. Wel mag je geld bij verdienen door bijvoorbeeld folders of weekbladen te bezorgen of te helpen bij het vakkenvullen in de winkel. Je mag ook klusjes doen tegen een kleine vergoeding. Denk hierbij aan het wassen van de auto van je buurman, oppassen, of de hond van je tante uitlaten. Er zijn ook dingen die je (nog) niet mag, zoals de krant bezorgen. Wil je precies weten wat je wel en niet mag? Kijk dan op deze site van de Rijksoverheid.

Rechten en plichten als je 13 of 14 bent

Omdat je volgens de wet nog niet mag werken, krijg je geen contract. Toch is er een aantal regels waar je je aan moet houden. Zo mag je betaalde klusjes niet tijdens jouw schooltijd doen en op schooldagen mag je maximaal twee uur achter elkaar werken. Ben je vrij of heb je vakantie dan mag je op deze dagen zeven uur werken. Per schoolweek mag je twaalf uur werken en voor vakantieweken is dat 35 uur.

Werken als je 15 bent

Ben je 15? Dan mag je iets meer. Je mag nu een echte bijbaan hebben, in plaats van alleen klusjes doen. Zo kan je nu bijvoorbeeld echt vakkenvullen, helpen in een winkel, werken in de horeca of kranten en folders bezorgen. Zelfs de ochtendkrant mag je nu bezorgen, maar dan gelden er wel extra regels. Je mag dan de avond er voor niet gewerkt hebben.

Ook mag je licht productiewerk doen en in de landbouw werken. Dit betekent dat je fruit mag plukken, dieren voeren, op een manege of camping helpen of lichte oogstwerkzaamheden mag verrichten. Ook kun je gaan ondernemen. Je kan een eigen bedrijf opzetten om zo je geld te verdienen. Voor werkzaamheden die je niet mag doen, kijk je op de site van de Rijksoverheid.

Solliciteren

Je hebt de leeftijd bereikt dat je mag werken, dus nu kan je een bijbaan gaan zoeken. Loop eens binnen bij de supermarkt om de hoek om te zien of ze nog mensen nodig hebben. Voordat je ergens aangenomen wordt, schrijf je vaak een sollicitatiebrief en voer je een sollicitatiegesprek. Tips over solliciteren lees je in dit thema. Wil je meer tips wil over het vinden van een bijbaan? Lees dan dit thema over een bijbaan vinden.

Rechten en plichten als je 15 bent

• Als je 15 jaar bent en werkt, heb je recht op het minimumjeugdloon.
• Je mag buiten schooltijd en in de vakanties werken.
• Op je 15e ben je nog leerplichtig. Je mag twee uur op een schooldag werken en 12 uur per schoolweek.
• Heb je uitzondering gekregen van de leerplicht? Maar ben je wel 15 jaar? Dan mag je acht uur per dag werken en 40 uur per week.
• Ben je vrij of heb je vakantie? Dan mag je acht uur per dag werken en 40 uur per week.
• Heb je problemen op je bijbaan? Lees dan ons thema 'Problemen op je bijbaan'.

Werk en school combineren

Je wilt het goed doen op school, maar ook geld verdienen om leuke dingen te doen of te kopen. Hier een paar tips om ervoor te zorgen dat je werk en school kan combineren:

• Prioriteiten stellen: School moet altijd je topprioriteit zijn. Zorg ervoor dat je je schoolwerk, huiswerk en studietijd op de eerste plaats zet en werk daaromheen plant.
• Praat met je werkgever: bespreek je schoolrooster en verplichtingen met je werkgever. Veel werkgevers begrijpen dat school belangrijk is en kunnen bereid zijn je werkuren aan te passen om bij je lessen te passen.
• Leer nee te zeggen: het is belangrijk om balans te vinden tussen verplichtingen op school en je werk. Dat betekent soms nee zeggen tegen dingen die te veel tijd in beslag nemen.
• Plan vrije tijd in: vergeet niet om tijd vrij te maken voor ontspanning en ontspannende activiteiten. Een goede balans tussen werk, school en vrije tijd is belangrijk voor je gezondheid!

Seizoenswerk

Het kan zijn dat als je op school zit je geen tijd hebt voor een bijbaan, maar wel geld wilt verdienen. In zulke gevallen is er ook seizoenswerk. Dit is werk dat vooral voorkomt in een specifiek seizoen zoals werken bij een ijssalon of in de landbouw.

Dit zijn een paar tip voor seizoenswerk.

Lente

• Tuinieren en planten verzorgen.
• Werken op bloemenkwekerijen.
• Tijdelijke banen in de horeca voor het terrasseizoen.
• Verkopen van spullen op Koningsdag

Zomer

• Werken in pretparken of de camping.
• Werken als badmeester of zweminstructeur.
• Fruit plukken op boerderijen.
• Werken in de horeca, zoals bediening in restaurants of ijsverkoop.

Herfst

• Bladruimen en tuinonderhoud.
• Pompoen- of appelpluk op boerderijen.

Winter

• Sneeuwruimen en stoepen ijsvrij maken.
• Werken op de ijsbaan.

Werken als je 16 of 17 bent

Als je 16 of 17 jaar bent, kun je bijna alle soorten werk doen, maar er zijn een paar belangrijke regels om te volgen. Zo mag je geen gevaarlijk werk doen, zoals werken met gevaarlijke chemicaliën. Wil je precies weten welk werk je wel en niet mag doen? Kijk dan op deze site van de Rijksoverheid.

Welke rechten en plichten heb ik?

• Je hebt recht op het minimumjeugdloon.
• Als je 16 of 17 bent, mag je gemiddeld 40 uur per week werken. En 9 uur per dag.
• De tijd die je op school bent telt ook mee als arbeidstijd. Dit houdt in dat als jij van 9 tot 3 op school zit, je nog maar 3 uur mag werken die dag.
• Je mag niet 's nachts werken, oproepdiensten doen of overwerken.
• Ook heb je recht op extra rusttijden. Kijk voor meer informatie over werktijden op de website van de rijksoverheid.

Toestemming ouders

Als je wilt werken als je nog geen zestien bent, heb je geen toestemming van je ouders nodig. Wel kunnen je ouders zeggen dat ze het er niet mee eens zijn. Als ze dat binnen vier weken na je eerste werkdag doen, mag je niet meer werken. Hebben ze die eerste vier weken niets gezegd, dan mag je blijven werken.

Bijbanen voor 18-jarigen

Als je 18 bent, ben je volgens de wet volwassen. Dit houdt in dat je elk soort type werk kan en mag doen. Je mag in de horeca werken van vroeg tot laat, of een kantoorbaan van 9 tot 5.

Meer info

Wil je meer informatie over wat voor werk je wel en niet mag doen? Of wil je weten wat je rechten en plichten zijn als je werkt?

• Rijksoverheid: meer info over wat voor werk mag, werktijden en meer per leeftijd.
• Minimumloon: meer info over het minimum(jeugd)loon per leeftijd.