Bevrijdingsdag is meer dan alleen de festivals. Op 5 mei vieren we dat we in Nederland in vrijheid leven. We vieren dat we in 1945 bevrijd zijn van de Duitse bezetting in Nederland, maar ook de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. Sindsdien zijn we in Nederland vrij van oorlog en onderdrukking. Maar 5 mei is tegenwoordig ook de dag om te denken aan het belang van vrijheid en ons te realiseren dat vrijheid kwetsbaar is. Voor de vrijheid in Nederland hebben velen gevochten en zelfs hun leven gegeven. Het is goed dat te blijven herinneren.

Vóór Bevrijdingsdag is op 4 mei Dodenherdenking, dan staat Nederland stil bij alle slachtoffers van oorlogen en voorvechters van vrijheid, democratie en mensenrechten.

Begin van de oorlog, minder vrijheden

Op 10 mei 1940 viel Nazi-Duitsland Nederland binnen. Ook Nederland werd nu betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. In Nederland vonden de grootste gevechten plaats bij de grens, de Grebbeberg, Rotterdam, Den Haag en Dordrecht. Op 15 mei gaf Nederland zich over.

Bijzonder triest aan de Tweede Wereldoorlog was dat voor het eerst grote aantallen burgers om het leven kwamen. In Nederland waren dat mensen die in verzet kwamen, maar meer nog mensen die niet geaccepteerd werden door de bezetters. Dit waren voornamelijk Joden, Roma, gehandicapten en mensen die anders dachten. Deze mensen werden doelbewust vermoord. De bezetters bepaalden alles, Nederlanders mochten steeds minder en verloren een groot deel van hun vrijheid. De joodse inwoners verloren uiteindelijk al hun vrijheden.

Einde van de oorlog, vrijheid weer terug

In september 1944 werd de hoop op bevrijding steeds groter, in Limburg kwamen de eerste Amerikaanse militairen aan. Samen met de Amerikanen en de Polen wilden de Britten snel een groot deel van Nederland bevrijden. Ze bedachten een gewaagd plan bij Arnhem met parachutisten (market) en grondtroepen (garden). Vandaar de naam operatie Market Garden. De bedoeling was om met veel parachutisten de bruggen rond Arnhem te veroveren. Zo konden de grondtroepen sneller de rivieren over komen. De gevechten duurden maandenlang en al die tijd zaten mensen ondergedoken in huizen of in kelders. Helaas mislukte het plan en waren de verliezen groot. Het westen en het noorden van Nederland konden nog niet bevrijd worden. Zij kregen te maken met een tekort aan voedsel, de hongerwinter.

Op 5 mei 1945 is de bevrijding van heel Nederland een feit. De bezetter ondertekende haar overgave in Wageningen. Verder strijden was zinloos. Nederland vierde na vijf lange jaren bezetting uitgelaten feest. Overal werden de vlaggen en oranje lakens uitgehangen. Tegenwoordig worden alle vlaggen die op 4 mei met dodenherdenking halfstok hangen, op 5 mei in de top gehesen, dan wappert onze driekleur voor de vrijheid!

Vergelding

Uiteindelijk kon Nederland dus weer opgelucht ademhalen, maar er werd niet alleen feest gevierd na de bevrijding. Verraders en mensen die samenwerkten met de Duitsers werden massaal opgepakt. Voordat ze in de gevangenis kwamen werden ze eerst publiekelijk bespot. Ook kinderen van verraders werden hardhandig aangepakt, zonder dat ze zelf schuld of besef hadden van de daden van hun ouders.

Bevrijdingsfestivals

Ieder jaar op 5 mei worden 14 grote Bevrijdingsfestivals georganiseerd. Deze festivals zijn er al sinds 1980, de eerste steden waren Haarlem, Amsterdam en Wageningen. Op de festivals wordt de bevrijding en de vrijheid gevierd met muziek, maar ook stilgestaan bij vrijheid en onvrijheid in de rest van de wereld. Speciale ambassadeurs van de vrijheid zetten zich in voor de Bevrijdingsfestivals. Voor meer info zie de website over de bevrijdingsfestival of de speciale app voor bevrijdingsdag.

Ambassadeurs van de vrijheid

Caro Emerald, Dotan, Jett Rebel en niet te vergeten Mainstreet zijn voor 2015 de ambassadeurs van de vrijheid. Zij zullen op 5 mei optreden op de 14 bevrijdingsfestivals.

De jongens van Mainstreet; Nils Käller, Daan Zwierink, Owen Playfair en Rein van Duivenboden vinden het herdenken op 4 mei en het vieren van de vrijheid op 5 mei heel belangrijk.

Nils Käller: “voor ons is het een eer om op 5 mei ambassadeurs van de vrijheid te mogen zijn. Wij hebben het goed in Nederland, maar er zijn in de wereld zoveel kinderen van onze leeftijd die onderdrukt worden. Kinderen die moeten vluchten voor hun leven, kinderen die zich niet normaal kunnen ontwikkelen, laat staan muziek maken. Mijn grootouders waren een jaar of 16 toen de oorlog uitbrak in Nederlands-Indië. Ze werden gedwongen het land te verlaten. Het is heel moeilijk om me te verplaatsen in hun situatie, ook al heb ik nu dezelfde leeftijd. Maar één ding weet ik wel: het was verschrikkelijk.” Op de website van het bevrijdingsfestival staat een uitgebreider interview.

De Tweede Wereldoorlog is steeds langer geleden, dus kunnen steeds minder mensen de oorlog navertellen. De afgelopen jaren is de herdenking en de viering breder geworden. Geniet van de muziek op de bevrijdingsfestivals, maar denk ook aan het waarom van Bevrijdingsdag.

Foto 5 mei: Bevrijdindsfestivals

Foto parachutisten: Wikimedia

Foto Ambassadeurs: Bevrijdindsfestivals